İblis "iblis" mi?

Kur'an'da İblis hikayesi birçok surede geçer.Zaman zaman içerik farklılıklarının kişilik farklılıllarının da olduğu bu surelerden en ayrıntılısı Hicr suresidir.Kanımca Kuran'daki İblis en net kimliğiyle bu surede.

Önce Hicr suresini okuyalım:

28.Hani rabbin meleklere demişti ki:"Ben şekillenebilir balçıktan yapılma kuru bir çamurdan bir insan yaratacağım.29.Onun şeklini tamamladığım ve ona ruhumdan üflediğim zaman siz de hemen onun için secdeye kapanın."30.Bunun üzerine meleklerin hepsi secde ettiler.31.Yalnız iblis hariç;o secde edenlerle birlikte olmaktan kaçındı. 32.(Allah):"Ey İblis,secde edenlerle birlite hareket etmeyişinin nedeni nedir? dedi.33.(İblis)Dedi ki:Ben şekillenebilir bir balçıktan oluşmuş kuru bir çamurdan yaptığın bir insana asla secde etmem.34.(Allah):Oradan çık ,muhakkak sen kovulanlardansın.35.Ve muhakkak kıyamet gününe kadar lanet senin üzerindedir.36.(İblis):"Rabbim,öyleyse insanların yeniden dirileceği güne kadar bana izin ver".dedi.37ve 38.(Allah):"Malum vakte kadar mühlet verilmiş olanlardansın."dedi.39 ve 40.(İblis):Benim sapmama imkan verdiğin için andolsun ki ben de yeryüzünde onlara (kötülükleri)şirin göstereceğim ve sana kulluk yapan samimi ve doğru kulların hariç onları hepsini azdıracağım.

Çeviride özgün metne bağlı kalmaya çalıştım.Parantez içindeki sözler ve sözcükler özgün metinde yok.

Bu öyküden şu anlamlar çıkarılabilir:
1.İnsan yaratıldığında melekler varmıiş.
2.Meleklerin her birinin isimleri var ama biz sadece birkaçının ismini biliyorız(Cebrail,Azrail,mikayil...)
3Allah meleklerle konuşuyor.
4.İblisin o güne kadar Allaha herhangi bir karşı çıkışı yok.
5.İblis gerçekte bir melek ,"şeytan" diye nitelenmesi bu olaydan sonra...Bir de şu sorular...
Buradaki secde" bugün de yapılan yani yüzü toprağa,dizleri yere dayayarak yapılan saygı duruşu anlamında mı?Öyleyse melekler mekansal varlıklar mı?Değilse Kurandaki secde sözcükleri yanlış mı anlamlandırlmış? O zaman namazdaki secde bir yorumun ritüelleşmesi mi?
Bütün bunlarla birlikte daha başka çıkarımlar da yapılabilir ve bunların en önemlisi en ilginci de herhalde şu olur:
İblis,kibirli;ama açık sözlü de.İblis dobra dobra.
İblis Allahın dediklerini kabullenmiyor;ama Allaha saygı da kusur da etmiyor."Rabbim!" "diyor ondan izin istiyor.Ve ne yapacağını çok açık söylüyor.Kurnazlık yapmıyor.takiyye yapmıyor,sözü eveleyip gevelemeden söylüyor.İnsanları yoldan çıkarmak için Allahtan izin istiyor.Ve ilginç olan Allah da bu izni veriyor.
İyi de ozaman İblise yüklenen o kadar kötü anlam niye?Bu sadece semantik bir "anlam kötüleşmesi" mi ? Yoksa otoriteye karşı çıkan herkesin binlerce yıldır damgalanışının ilk ve tipik örneği mi?
Otriteye açıkça,dürüstçe karşı çıkmak niye "iblislik" olmuş acaba?Otoriteye karşı çıkılmasa değişimler ve gelişimler olur muydu?Bu ayetlere bakarak lütfen cevaplandıralım.Eğer İblisin bu karşı çıkışı olmasaydı bugünkü insanlık bugünkü hayat olacak mıydı?İblis de Allahın istediği gibi yapsaydı yani öteki meleklerle birlikte sessiz sedası ademe secde eteydi ne olurdu?
Ben söyleleyim:Bugünkü analyışı,bugünkü algılanışıyla ne insan olurdu ne de yaşam.Allah melekler ve insanlar dertsiz,sorunsuz;sefasız ve cefasız bir biçimde varlıklarını sürdürürlerdi.
Kurandaki bu anlatıya göre İblise çok şey borçluyuz.En önemlisi de evrensel dinamizmin kaynağı İblis.Eğer iblis olmasydı,Musa da İsa da Muhammed de Aristo da Gazali de İbni Haldun da Galileo da Einstain de Descartes de Kant da Lenin de Marks da Gandi de Mustafa Kemal de hatta Humeyni de olmayacaktı.
İblise haksızlık ediliyor;evet Kuran'daki bu kıssaya göre İblise haksızlık ediliyor.